Trong bối cảnh các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM đang phải đối mặt với tình trạng nhu cầu nhà ở bình dân ngày càng gia tăng, thị trường nhà ở lại không thể đáp ứng. Đây là một nghịch lý lớn đang gây ra nhiều khó khăn cho người mua nhà, nhà phát triển bất động sản và các cơ quan quản lý.
Theo khảo sát của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, trước đây, các căn hộ có mức giá dưới 25 triệu đồng/m2 được xem là nhà ở bình dân. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, phân khúc này đã dần "biến mất" khỏi thị trường, đặc biệt tại hai thành phố lớn. Từ năm 2018 đến nay, tỷ lệ căn hộ bình dân tại Hà Nội và TP.HCM giảm mạnh và dự báo sẽ không còn xuất hiện trong tương lai gần. Tại Hà Nội, căn hộ bình dân đã giảm từ 35% trong năm 2018 xuống chỉ còn 4% vào năm 2023, và dự kiến sẽ không còn xuất hiện từ năm 2024. Tại TP.HCM, từ 20% vào năm 2018, tỷ lệ nhà ở bình dân giảm mạnh và "vắng bóng" hoàn toàn vào năm 2021.
Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, ông Nguyễn Văn Đính, cho rằng khó có thể tìm thấy nhà ở bình dân tại các khu vực trung tâm của Hà Nội và TP.HCM. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là số lượng dự án nhà ở bình dân được cấp phép trong những năm gần đây rất ít ỏi, trong khi các dự án cao cấp lại chiếm ưu thế.
Giá bất động sản không ngừng tăng cao là một yếu tố lớn khiến phân khúc nhà ở bình dân dần "biến mất". Các chi phí như giải phóng mặt bằng, tái định cư và phát triển dự án đã đẩy giá thành lên mức cao, tạo ra áp lực cho nhà phát triển bất động sản. Dữ liệu từ các nghiên cứu cho thấy, giá mở bán các dự án hiện nay thường trên 60 triệu đồng/m2, mức giá không thể tiếp cận đối với những người có thu nhập thấp. Thêm vào đó, biên lợi nhuận của phân khúc này thấp hơn so với các dự án cao cấp, khiến cho các nhà phát triển ít mặn mà với nhà ở bình dân.
Một yếu tố quan trọng khác là quỹ đất tại các khu vực trung tâm ngày càng khan hiếm, đồng thời chi phí đất đai và phát triển hạ tầng, tiện ích gia tăng mạnh. Điều này làm cho các dự án nhà ở bình dân không thể có mức giá hợp lý cho người mua, dẫn đến sự vắng mặt của phân khúc này trên thị trường.
Mặc dù Chính phủ đã có nhiều chính sách nhằm khuyến khích phát triển nhà ở xã hội và nhà ở bình dân, nhưng các thủ tục pháp lý liên quan đến đất đai và quy hoạch lại đang là một rào cản lớn. Quy trình cấp phép phức tạp và kéo dài, cùng với việc quỹ đất hạn chế tại các thành phố lớn, khiến các nhà phát triển phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đầu tư vào phân khúc này.
Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ tài chính cho người mua nhà ở phân khúc bình dân vẫn chưa được triển khai đồng bộ. Những khó khăn trong việc tiếp cận các gói hỗ trợ tín dụng như lãi suất ưu đãi và nguồn vốn vay khiến cho người thu nhập thấp gặp nhiều trở ngại trong việc sở hữu nhà ở.
Như vậy, sự vắng bóng của nhà ở bình dân tại Hà Nội và TP.HCM là hệ quả của nhiều yếu tố, từ sự tăng trưởng không ngừng của giá bất động sản, sự khan hiếm quỹ đất, đến các rào cản về thủ tục pháp lý và chính sách hỗ trợ chưa hiệu quả. Thực trạng này không chỉ gây khó khăn cho những người thu nhập thấp mà còn tạo ra thách thức lớn cho các nhà phát triển và các cơ quan quản lý. Để giải quyết vấn đề này, cần có những chính sách đồng bộ và hành động quyết liệt hơn từ Chính phủ và các bên liên quan để tạo ra nguồn cung nhà ở bình dân cho các đô thị trọng điểm.
Bất động sản dành cho bạn