Đi tìm nguyên nhân khiến giá nhà ở xã hội có nơi cao, nơi thấp
Mặc dù các chủ đầu tư đều được hưởng các ưu đãi như miễn tiền sử dụng đất, giảm thuế VAT..., nhưng giá bán của mỗi dự án lại khác nhau và có xu hướng tăng, lên tới 25 triệu đồng/m². Trong khi đó, theo công bố của Bộ Xây dựng, suất đầu tư đối với nhà ở xã hội dưới 20 tầng chỉ dao động từ 5,6 - 8,8 triệu đồng/m².
Chênh lệch giữa suất vốn đầu tư và giá bán nhà ở xã hội
Theo quy định hiện hành, suất vốn đầu tư xây dựng là mức chi phí cần thiết để xây dựng một công trình theo các đơn vị tính như diện tích, thể tích hoặc công suất phục vụ. Đây cũng là cơ sở để xác định tổng mức đầu tư xây dựng. Bộ Xây dựng công bố suất vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội dạng chung cư dưới 20 tầng dao động từ 5,6 - 8,8 triệu đồng/m², tùy theo từng vùng, với mức chênh lệch tối đa lên tới 10% giữa các khu vực. Tuy nhiên, thực tế giá bán nhà ở xã hội trên thị trường cao hơn rất nhiều so với mức chi phí xây dựng này.
Dự án nhà ở xã hội ở Bình Dương
Tại Hà Nội, giá nhà ở xã hội hiện nay đã tăng mạnh, với mức cao nhất lên tới 25 triệu đồng/m² tại Thanh Trì, 19,5 triệu đồng/m² tại Trung Văn và 18,4 triệu đồng/m² tại Đông Anh. Trong khi đó, cách đây 5 - 6 năm, giá nhà ở xã hội chỉ dao động từ 12 - 15 triệu đồng/m² tại các quận gần trung tâm như Hoàng Mai, Long Biên, Hai Bà Trưng. Trước đó nữa, một số dự án thậm chí chỉ có giá khoảng 8 triệu đồng/m² như tại Ngô Thì Nhậm (Hà Đông) hay Đặng Xá (Gia Lâm). Điều này cho thấy giá nhà ở xã hội đang tăng nhanh theo thời gian, tạo ra áp lực lớn đối với người có thu nhập trung bình và thấp.
Tác động của giá nhà ở xã hội tăng cao
Theo ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch G6, trước đây chưa có dự án nhà ở xã hội nào được phê duyệt với mức giá trên 20 triệu đồng/m². Tuy nhiên, sau khi dự án nhà ở xã hội Trung Văn được bán với giá 19,5 triệu đồng/m² vào năm 2023, giá bán của các dự án sau đó tiếp tục tăng cao. Ông cho rằng, nếu mức giá 25 triệu đồng/m² trở thành tiêu chuẩn chung, thì ngay cả những người đáp ứng điều kiện mua nhà ở xã hội cũng khó có thể mua được. Chẳng hạn, một gia đình có thu nhập dưới 35 triệu đồng/tháng, muốn mua căn hộ 70m² với giá 1,8 tỷ đồng sẽ phải vay ngân hàng đến 1,2 tỷ đồng. Với mức lãi suất ưu đãi, mỗi tháng họ vẫn phải trả hơn 10 triệu đồng tiền gốc và lãi, gây áp lực tài chính lớn.
Các chuyên gia kinh tế, như PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, cũng nhận định rằng giá nhà ở xã hội không chỉ dựa vào chi phí xây dựng mà còn chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác như giá đất, chi phí giải phóng mặt bằng, mật độ xây dựng, tầng cao và thương hiệu chủ đầu tư. Tuy nhiên, việc giá nhà ở xã hội cao gấp nhiều lần suất vốn đầu tư xây dựng là điều bất hợp lý. Nếu không có sự điều chỉnh kịp thời, giá nhà ở xã hội có thể tiếp tục bị đẩy lên cao, làm giảm khả năng tiếp cận nhà ở của người dân. Ông Thịnh dự báo, thị trường bất động sản sẽ có sự điều chỉnh để đưa giá về mức hợp lý hơn trong thời gian tới.