Thời hạn sở hữu nhà chung cư có thể là 50 năm, 70 năm hoặc lâu hơn nữa là 80, 90 năm ... tùy thuộc vào chất lượng công trình. Trong đề xuất quy định thời hạn sử dụng nhà chung cư từ 50-70 năm, Bộ Xây dựng cho biết, trường hợp phải phá dỡ để xây dựng lại thì chủ sở hữu có thể tái định cư tại vị trí cũ. Việc đề xuất thời hạn sử dụng căn hộ chỉ 50-70 năm thay vì lâu dài như trước đây đã tác động rất mạnh đến thị trường bất động sản, có thể khiến phân khúc này đi xuống và tạo nên cơn sốt đất nền mới.
Mới đây, trong đề cương Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng đã đề xuất quy định thời hạn sử dụng chung cư có thời hạn, 50 hay 70 năm thay vì sở hữu, sử dụng lâu dài như trước đây. Ngay từ khi được công bố, đề xuất đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của người dân và thị trường bất động sản.
Theo đó, Bộ Xây dựng đề xuất hai phương án và đã được Chính phủ chấp thuận, báo cáo Quốc hội đề nghị đưa vào Chương trình xây dựng luật của Quốc hội năm 2023.
Phương án 1: Bổ sung quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng công trình theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Phương án 2: Thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư theo quy định của pháp luật đất đai.
Bộ Xây dựng cho biết, lý do đưa ra đề xuất này là, theo các quy định hiện hành, thời hạn sử dụng của công trình được xác định theo hồ sơ thiết kế xây dựng công trình hoặc theo thời hạn sử dụng thực tế.
Về phía Bộ Xây dựng, Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản cũng vừa lên tiếng cho hay, việc đề xuất sửa đổi chính sách về thời hạn sở hữu nhà chung cư được dựa trên nhiều cơ sở, cả về yêu cầu trong công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư, vì có liên quan đến tài sản và tính mạng của nhiều người, trên cơ sở thực tế các khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện chính sách cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư hiện nay và có tham khảo kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới.
Cục QLN&TTBĐS khẳng định phương án sở hữu nhà chung cư có thời hạn không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân trong sở hữu nhà chung cư. Việc đề xuất chính sách trên có cơ sở và giúp tháo gỡ các vướng mắc trong cải tạo chung cư cũ hiện nay.
Hiện nay, bên cạnh việc phát triển các nhà chung cư mới nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân thì trong thời gian tới cũng cần phải xem xét, tính đến việc xử lý các nhà chung cư được xây dựng trong giai đoạn trước đây khi hết niên hạn sử dụng và có chất lượng không còn bảo đảm an toàn.
Vì vậy, cần thiết nên bổ sung quy định về thời hạn sở hữu nhà ở chung cư theo thời hạn sử dụng công trình như nêu trên để có cơ sở pháp lý khắc phục các khó khăn vướng mắc trong công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; đồng thời cũng nhằm tạo thuận lợi cho công tác chỉnh trang đô thị.
Theo Bộ Xây dựng, xuất phát từ đặc điểm của nhà chung cư là công trình đặc thù có quy mô lớn, tập trung nhiều người sinh sống, theo thời gian sử dụng thì công trình sẽ bị xuống cấp, không còn bảo đảm an toàn trong quá trình sử dụng.
Do đó, khi hết niên hạn sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng hoặc khi chưa hết hạn sử dụng nhưng công trình này bị xuống cấp thì cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện kiểm định, đánh giá chất lượng.
Hạn sử dụng mỗi chung cư chỉ nên 50 - 70 năm tùy theo chất lượng xây dựng của từng công trình, có cả loại hình nhà ở dài hạn và có thời hạn từ 50 - 70 năm. Mỗi loại nhà dựa theo thời gian sở hữu sẽ có mức đóng thuế, giá đất khác nhau. Sở hữu nhà lâu dài sẽ có mức thuế và tiền đất cao nhất, GS. Đặng Hùng Võ phân tích thêm.
Với Việt Nam, cơ sở để Bộ đưa ra đề xuất này xuất phát từ đặc điểm của nhà chung cư là công trình đặc thù có quy mô lớn, tập trung nhiều người sinh sống, theo thời gian sử dụng công trình sẽ xuống cấp, không còn bảo đảm an toàn. Do đó, khi hết niên hạn sử dụng theo quy định hoặc khi chưa hết hạn nhưng công trình xuống cấp, cơ quan có thẩm quyền sẽ kiểm định, đánh giá chất lượng.
Nếu áp dụng đề xuất chung cư sở hữu có thời hạn thì điều đầu tiên dễ nhận thấy nhất là tâm lý người mua sẽ chững lại. Khi đó, chung cư trở thành một tài sản tiêu dùng, chứ không còn là của để dành và người mua chung cư sẽ đắn đo.
Bất động sản dành cho bạn