14/06/2025, 08:36 0

Từ 1/7: Chính quyền cấp xã chính thức được cấp phép xây dựng, xử lý hồ sơ nhà ở xã hội

Theo Nghị định 140/2024 vừa được Chính phủ ban hành, từ ngày 1/7 tới đây, chính quyền cấp xã trên cả nước sẽ chính thức có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng, kiểm tra quy hoạch và tiếp nhận hồ sơ nhà ở xã hội. Đây là bước đi cụ thể trong tiến trình cải cách hành chính, phân cấp - phân quyền, giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý từ cấp cơ sở.

Phân quyền về cấp xã – Cắt giảm thủ tục, tăng tính chủ động trong quản lý xây dựng và nhà ở

Nghị định số 140/2024 được ban hành ngày 12/6 là một dấu mốc quan trọng trong việc phân cấp thẩm quyền giữa UBND cấp tỉnh và cấp xã trong lĩnh vực quản lý xây dựng. Theo đó, từ ngày 1/7 – thời điểm chính quyền cấp xã mới chính thức đi vào hoạt động theo mô hình sắp xếp hành chính mới (34 tỉnh, thành phố) – các UBND xã sẽ được giao nhiều nhiệm vụ vốn trước đây do cấp huyện hoặc tỉnh đảm nhiệm.

Cụ thể, UBND xã có quyền cấp phép xây dựng và chấp thuận địa điểm xây dựng đối với một số loại công trình dân dụng nhỏ, nhà ở riêng lẻ trong khu vực nông thôn hoặc các khu vực không thuộc phạm vi quy hoạch chi tiết. Ngoài ra, cơ quan này còn có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, xác minh quy hoạch xây dựng trước khi cho phép triển khai dự án hoặc công trình.

Đặc biệt, trong lĩnh vực nhà ở xã hội – vốn đang được Chính phủ đẩy mạnh để phục vụ nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp – chính quyền xã được giao nhiều nhiệm vụ trọng yếu: tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, xác minh điều kiện thu nhập, tình trạng nhà ở, công khai thông tin dự án, và giám sát quá trình sử dụng nhà.

Thậm chí, trong trường hợp có vi phạm, UBND xã được phép tổ chức cưỡng chế, thu hồi nhà ở xã hội nếu người thụ hưởng sử dụng sai mục đích, không đảm bảo điều kiện hoặc vi phạm hợp đồng. Đây là những công việc từng phải chờ cấp trên giải quyết, nay được giải quyết tại chỗ, giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian cho người dân và doanh nghiệp.

Thúc đẩy cải cách hành chính từ cơ sở, nâng cao năng lực cán bộ và minh bạch hóa chính sách nhà ở

Việc trao thêm quyền cho cấp xã không chỉ nhằm giảm tải cho cấp huyện và tỉnh, mà còn là một trong những biện pháp cụ thể của Chính phủ trong tiến trình đẩy mạnh cải cách hành chính, rút ngắn quy trình xử lý hồ sơ, đồng thời tăng tính minh bạch và giám sát tại cơ sở.

Trước đây, một người dân ở xã muốn xây nhà thường phải đến tận huyện để xin phép, hoặc gửi hồ sơ lên tỉnh để đăng ký mua nhà ở xã hội. Những thủ tục này vừa phức tạp, vừa tốn thời gian và chi phí đi lại. Với cơ chế mới, tất cả có thể được xử lý ngay tại địa phương – nơi người dân sinh sống – giúp đơn giản hóa thủ tục và đẩy nhanh tiến độ giải quyết hồ sơ.

Bên cạnh đó, Nghị định còn giao thêm thẩm quyền tài chính cho HĐND cấp xã, như quyết định phân bổ nguồn vốn ngân sách địa phương hoặc Quỹ phát triển nhà ở xã hội, giúp chủ động hơn trong việc triển khai các chính sách hỗ trợ. Điều này yêu cầu cấp xã không chỉ làm đúng, mà còn phải làm hiệu quả, minh bạch và có trách nhiệm.

Tuy nhiên, để thực hiện tốt vai trò mới, chính quyền cấp xã cần được đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng, quy hoạch và pháp lý về nhà ở xã hội. Đồng thời, cũng cần có cơ chế giám sát chặt chẽ từ cấp huyện và tỉnh, đảm bảo việc phân quyền không dẫn đến lỏng lẻo trong quản lý, hay phát sinh tiêu cực từ cấp cơ sở.