Quy định truy thu tiền sử dụng đất kèm lãi phạt do chậm nộp đang khiến nhiều doanh nghiệp bất động sản đối mặt với áp lực tài chính lớn, dù nguyên nhân chậm trễ đến từ phía cơ quan quản lý. Các chuyên gia cảnh báo chính sách cần công bằng, minh bạch và chia sẻ rủi ro hai chiều để tránh bóp nghẹt nguồn cung trên thị trường.
Nhiều doanh nghiệp bất động sản đang phải gánh thêm chi phí hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng vì bị truy thu tiền sử dụng đất kèm lãi phạt, dù nguyên nhân chậm trễ trong xác định giá đất đến từ phía cơ quan nhà nước.
Tình trạng này đã tồn tại trong nhiều năm. Nhiều chủ đầu tư phản ánh, dù triển khai dự án đúng quy trình nhưng vẫn không thể nộp tiền sử dụng đất do cơ quan chức năng chưa ban hành quyết định giá đất. Khi giá đất được xác định sau nhiều năm, số tiền phải nộp bị đội lên gấp nhiều lần, kèm theo khoản lãi phạt 5,4% mỗi năm, gây áp lực tài chính nghiêm trọng.
Một doanh nghiệp tại Bình Dương chia sẻ: dự án của họ từ năm 2022 ban đầu ước tính phải nộp 80 tỷ đồng tiền sử dụng đất, nhưng sau 3 năm, con số này tăng lên hơn 200 tỷ đồng, cộng thêm 30 tỷ tiền phạt chậm nộp. Trong khi đó, họ không thể bán hàng, cũng không thể huy động dòng tiền do chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính.
Tại TP.HCM, một chủ đầu tư dự án 2.000 căn hộ cho biết: sau 8 năm, tiền sử dụng đất của họ bị điều chỉnh từ 1.200 tỷ lên 3.500 tỷ đồng nhưng vẫn chỉ là tạm tính. Doanh nghiệp lâm vào thế khó khi từng bán hàng theo giá tạm tính, nay không thể điều chỉnh mà không gây ảnh hưởng đến người mua.
Theo nhiều chuyên gia và hiệp hội, việc tính lãi phạt từ thời điểm giao đất trong khi doanh nghiệp chưa được xác định giá là bất hợp lý. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho rằng nghĩa vụ tài chính chỉ nên bắt đầu khi có thông báo từ cơ quan thuế. Truy thu ngược trở lại là thiếu công bằng.
Ông Trần Khánh Quang, Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, cũng nhận định: nếu doanh nghiệp làm đúng quy trình, việc bị phạt vì lỗi của cơ quan quản lý là nghịch lý. Chi phí đội lên sẽ buộc doanh nghiệp phải tăng giá bán, khiến người mua nhà cũng phải chịu hệ quả.
Trước thực tế này, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM kiến nghị Bộ Tài chính bỏ truy thu đối với phần thời gian chậm định giá trước ngày 1/8/2024 – thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực. Đồng thời, nên trừ đi 180 ngày (thời gian tối đa cơ quan chức năng được phép định giá đất) khỏi thời gian tính lãi để đảm bảo công bằng.
Các chuyên gia cũng đề xuất quy định rõ trách nhiệm và thời hạn trong việc định giá đất, chỉ tính phạt nếu doanh nghiệp trì hoãn nộp sau khi có thông báo chính thức. Chính sách cần được điều chỉnh theo hướng chia sẻ rủi ro hai chiều, thay vì đẩy toàn bộ gánh nặng cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Bất động sản dành cho bạn