Tại TP. HCM, trong 4 năm chỉ có 310 người tiếp cận được chương trình cho vay tiền để mua nhà ở xã hội. Thông tư 20 quy định, các đối tượng đủ điều kiện vay để mua, thuê nhà ở xã hội chỉ được vay vốn để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.
Tại Hội nghị “Sơ kết công tác phát triển nhà ở giai đoạn 2016 – 2020 và công bố chương trình phát triển nhà ở TP.HCM giai đoạn 2021 – 2030” diễn ra vào sáng 10/3, vấn đề về vốn vay cho nhà ở xã hội (NƠXH) tiếp tục được đưa ra thảo luận.
Ông Huỳnh Thanh Khiết – Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, giai đoạn 2016 – 2021, Sở Xây dựng đã xét duyệt cho 18.141 trường hợp được mua, thuê, thuê mua NƠXH trên địa bàn.
Trong đó, 17.632 trường hợp đủ điều kiện hưởng chính sách NƠXH tại các dự án đầu tư bằng vốn ngoài ngân sách và 509 trường hợp thuộc các dự án vốn ngân sách.
Về chương trình cho vay NƠXH, chi nhánh Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) TP được Trung ương giao vốn để cho vay NƠXH theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP (Nghị định 100) trên địa bàn TP.
Từ năm 2018 đến ngày 30/9/2022, chi nhánh NHCSXH TP đã cho vay hơn 150 tỷ đồng với 310 lượt khách hàng. Trong đó, doanh số cho vay để mua, thuê mua NƠXH gần 118 tỷ đồng với 252 khách vay; cho vay để xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở đạt 32,2 tỷ đồng với 58 khách.
Tính đến tháng 9/2022, chi nhánh NHCSXH TP đã thu nợ được 29,5 tỷ đồng. Dư nợ của chương trình còn 125,5 tỷ đồng, chưa phát sinh nợ quá hạn.
Theo ông Khiết, tỷ lệ người đủ điều kiện mua NƠXH so với người được vay ưu đãi chênh lệch rất lớn. Những người không tiếp cận được vốn vay ưu đãi của NHCSXH sẽ phải vay từ các nguồn khác, với lãi suất thương mại.
Để giải quyết vấn đề này, theo ông Khiết, Chính phủ cần hỗ trợ nguồn vốn lớn hơn cho NƠXH. Như ở Singapore, người dân được mua NƠXH với mức giá tương ứng theo thu nhập, Chính phủ sẽ sử dụng quỹ nhà ở để bù phần chênh lệch.
Chủ đầu tư một dự án nhà ở xã hội cho biết, gần như 100% người dân muốn được tiếp cận khoản vay để mua nhà vì không có khoản dư tích lũy. Gói vay rơi vào khoảng 70% giá trị căn hộ và trả trong vòng 20 năm. Tuy nhiên, việc tiếp cận khoản vay tại Ngân hàng Chính sách Xã hội vẫn còn khó, dẫn đến tình trạng người dân chuyển sang vay ngân hàng thương mại.
"Chúng ta phải cung cấp gói tài chính dài hạn hơn, khoảng 25 năm, thì người ta mới có khả năng. Còn nếu để chờ tích luỹ đủ tiền để mua, thuê nhà xã hội thì gần như suốt đời người ta không có khả năng với tới những căn hộ như mong muốn của người ta", ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại Xây dựng Lê Thành, cho hay.
Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh nhận định, trong 15 năm qua, các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất hiệu quả việc cho người dân vay ưu đãi mua, thuê nhà ở xã hội. Thậm chí với gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng giai đoạn 2013 - 2016, các ngân hàng thương mại đã triển khai rất tốt.
"Các ngân hàng thương mại khi nhận 1 đồng cấp bù lãi suất từ nhà nước thì có thể huy động thêm đến 33 đồng vốn xã hội. Trong khi từ 1 đồng tái cấp vốn từ ngân sách nhà nước cho Ngân hàng Chính sách Xã hội thì Ngân hàng Chính sách Xã hội chỉ huy động thêm được 1 lần 1 đồng nữa thôi", Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh Lê Hoàng Châu cho biết.
Để tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận nhà ở xã hội, Hiệp hội cũng kiến nghị các đối tượng mua, thuê nhà được vay 80% giá trị hợp đồng. Đối với người vay vốn ưu đãi để xây dựng mới hoặc cải tạo được vay 70% giá trị dự toán hoặc phương án vay tối đa không quá 500 triệu đồng.
Ông Nguyễn Đức Lệnh – Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước – Chi nhánh TP.HCM cho hay, lãi suất cho vay theo chương trình NƠXH của NHCSXH là 4,8%/năm, thời hạn vay tối đa 25 năm.
Nói về hiệu quả của chương trình, ông Lệnh cho rằng, lãi suất thấp và thời gian vay kéo dài nên phù hợp với người nghèo, số tiền họ phải trả hàng tháng không nhiều. Việc chưa phát sinh nợ quá hạn cho thấy người vay trả nợ rất đúng hạn.
Về số liệu trong 4 năm qua chỉ có 310 người tiếp cận được vốn vay ưu đãi từ chương trình, theo ông Lệnh, vấn đề ở đây không phải vì NHCSXH TP không thiếu vốn mà nguyên nhân là thiếu nguồn cung NƠXH giá rẻ để đáp ứng điều kiện.
“Nếu nhìn vào con số 310 người được vay để cho rằng vướng mắc là do ngân hàng thì không đúng. Trước đây, giá NƠXH trung bình chỉ loanh quanh 700 triệu đồng/căn, còn hiện nay thị trường đang thiếu cả nguồn cung lẫn nhà giá rẻ”, ông Lệnh chia sẻ.
Về vấn đề thiếu nguồn cung NƠXH, ông Huỳnh Thanh Khiết cho rằng, có những vướng mắc về thủ tục đầu tư dẫn đến chưa thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia.
Đơn cử như thủ tục xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai tại dự án NƠXH. Thay vì quyết định miễn tiền sử dụng đất ngay từ đầu thì cơ quan thẩm quyền phải có bước xác định tiền sử dụng đất bao nhiêu, rồi sau đó mới ra quyết định miễn.
Theo ông Khiết, các vấn đề vướng mắc liên quan đến chương trình phát triển NƠXH, Sở Xây dựng đã có tham mưu và UBND TP đã kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương.
"Sở Xây dựng đang rất lo lắng bởi nếu không có cơ chế tháo gỡ, mục tiêu của chương trình phát triển nhà ở TP giai đoạn 2021 – 2030 sẽ rất khó đạt được", ông Khiết nói.
Bất động sản dành cho bạn