26/08/2022, 08:35 0

Khái niệm chứng khoán và lợi ích, rủi ro khi đầu tư

Chứng khoán là gì và có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán hay không là câu hỏi của khá nhiều nhà đầu tư, kể cả với những nhà đầu tư đã tham gia thị trường lâu năm.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là chứng từ có giá dài hạn hoặc bút toán ghỉ số xác nhận các quyền, lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với vốn hoặc tài sản của tổ chức phát hành. Chứng khoán là hàng hóa của thị trường chứng khoán. Chứng khoán có giá là hình thức biểu hiên của tư bản giả, bản thân không có giá trị độc lập, là những bản sao bằng giấy tờ của tư bản thực. Những chứng khoán có giá mang lại thu nhập cho người sở hữu nên nó cũng là đối tượng mua bán và có giá cả. Thông thường trên chứng khoán có giá không ghi tên người sở hữu, do đó, có thể chuyển nhượng tự do từ người này sang người khác mà không cần có chữ kí của người chuyển nhượng. Trong lịch sử phát triển thị trường chứng khoán, lúc đầu chứng khoán được in bằng giấy nhưng dần dần được thể hiện dưới hình thức phi vật thể thông qua nghiệp vụ ghi chép kế toán bằng phương tiện điện tử.

Một chứng khoán tức là một sản phẩm tài chính có thể giao dịch trên thị trường.

Chứng khoán là một công cụ tài chính có giá trị, có thể mua bán và nắm giữ như tiền.

Chứng khoán là xác nhận bằng chứng chỉ (certificate), bút toán sổ sách (book-entry) hay dữ liệu điện tử thể hiện quyền và lợi ích về sở hữu tài sản hoặc phần vốn đối với các công ty cổ phần.

Chứng khoán thể hiện mối quan hệ sở hữu đối với công ty (được xem là cổ phiếu), thể hiện mối quan hệ chủ nợ (trái phiếu…) hay chứng khoán lai (trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi) hoặc các loại quyền chọn.

Chứng khoán có các thuộc tính sau:

Thứ nhất, chứng khoán có tính thanh khoản, nghĩa là chứng khoán có thể được chuyển đổi thành tiền mặt;

Thứ hai, chứng khoán có tính sinh lời, nghĩa là chứng khoán có khả năng tạo thu nhập cho chủ sở hữu;

Thứ ba, chứng khoán có tính rủi ro, nghĩa là việc sở hữu, mua bán chứng khoán có thể làm giảm thu nhập của chủ sở hữu.

Quy định của pháp luật các nước về các loại chứng từ có giá là chứng khoán không hoàn toàn giống nhau. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, chứng khoán bao gồm: cổ phiếu; trái phiếu; chứng chỉ quỹ đầu tư, các loại chứng khoán khác.

Quyển và lợi ích hợp pháp của người sở hữu chứng khoán đối với vốn hoặc tài sản của tổ chức phát hành phụ thuộc vào loại chứng khoán. Ví đụ. Người sở hữu cổ phiếu vừa có quyền hưởng lợi vừa có quyền sở hữu chủ đối với tổ chức phát hành còn người sở hữu trái phiếu chỉ có quyền hưởng lợi (thu nhập) từ tổ chức phát hành.

Chứng khoán phát hành ra công chúng có thể ghi danh (có ghi tên người sở hữu) hoặc vô danh (không ghi tên người sở hữu).

Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán không?

Trong thời đại ngày nay, đầu tư chứng khoán không còn xa lạ gì đối với chúng ta. Nhất là khi ai cũng mong muốn có thêm nhiều nguồn thu nhập. Nhiều ý kiến cho rằng đầu tư chứng khoán là một nguồn thu nhập thụ động - không phải làm gì mà tiền vẫn chảy vào túi. Quan điểm đó có lẽ chưa chính xác, bởi bạn cũng phải dành thời gian học hỏi, tìm hiểu, quan sát và lựa chọn. Đôi khi còn phải biết chấp nhận một số “đau thương”, những việc đó thật sự không đơn giản chút nào. Nhưng thay bằng viêc có một khoản tiền tiết kiệm và mang đi gửi ngân hàng với lãi suất chỉ được khoảng 6 – 7%/ năm, kênh đầu tư chứng khoán giúp bạn có thể nhận được mức lãi suất cao hơn rất nhiều. Bởi vậy, giữa rất nhiều các kênh đầu tư hiện nay, đầu tư vào chứng khoán luôn là một kênh tốt, hiệu quả.

Không dừng lại ở đó, chứng khoán luôn được các chuyên gia tài chính - kinh tế đánh giá là kênh đầu tư linh hoạt. Không cần số vốn lớn lên đến vài trăm triệu hay cả tỷ đồng để có thểm tham gia bất động sản, NĐT chỉ cần có trong tay vài triệu đồng đã có thể đầu tư chứng khoán. Việc lãi lỗ cũng được tính toán rất rõ ràng, nhanh chóng. Đồng thời NĐT cũng có thể dễ dàng mua đi bán lại chứng khoán mà không mất quá nhiều thời gian, đó là tính thanh khoản cao.

Có ý kiến cho rằng, nếu như tiền mặt là tài sản thanh khoản cao nhất thì chứng khoán xếp thứ hai. Mọi giao dịch của NĐT liên quan đến mua hoặc bán chứng khoán sẽ được thực hiện trong một thời gian ngắn, và cũng rất nhanh chóng để có thể chuyển thành tiền mặt. Bên cạnh đó, TTCK Việt Nam là một thị trường khá chặt chẽ và minh bạch, được quản lý bởi nhiều cơ quan chức năng và các thành viên thị trường. Việc các NĐT lựa chọn các kênh đầu tư minh bạch sẽ có lợi hơn rất nhiều khi tham gia vào các thị trường chưa được công nhận hoặc thậm chí bất hợp pháp.

Lợi ích và rủi ro khi đầu tư chứng khoán

Lợi ích khi đầu tư chứng khoán

- Là biện pháp đối phó với lạm phát: So với tỷ lệ lạm phát trung bình hàng năm, thông thường cổ phiếu có mức lãi suất vào khoảng 10%/năm. Tuy nhiên, để được hưởng lợi từ điều đó, các nhà đầu tư phải duy trì khoản đầu tư lâu dài.

- Dễ dàng đầu tư: Các nhà đầu tư có thể dễ dàng mua, bán cổ phiếu, chứng chỉ quỹ hay chứng khoán phái sinh… thông qua sàn môi giới hoặc thực hiện trực tiếp qua mạng internet. Việc thiết lập một tài khoản giao dịch chứng khoán vô cùng đơn giản và chỉ tốn khoảng vài phút.

- Dễ dàng thu hồi vốn: Cổ phiếu là loại hình chứng khoán thông dụng nhất hiện nay. Quyền mua, bán cổ phiếu có thể thực hiện tại bất kỳ thời điểm nào để đầu tư hoặc thu hồi hồi vốn.

Rủi ro khi đầu tư chứng khoán

Khi đầu tư vào chứng khoán, nhà đầu tư có thể gặp phải một số rủi ro như:

- Nguy cơ mất số tiền đầu tư: Nếu một công ty làm ăn thua lỗ, các nhà đầu tư sẽ bán cổ phiếu, khiến cho giá cổ phiếu của công ty đó giảm theo.

- Các cổ đông được chi trả cuối cùng nếu tổ chức phát hành phá sản: Khi một công ty tuyên bố phá sản, các cổ đông ưu đãi hoặc các chủ nợ sẽ được chi trả trước các cổ đông thông thường.

Bên rủi ro, các nhà đầu tư cũng sẽ gặp rất nhiều thử thách về tâm lý. Giá cổ phiếu tăng và giảm tính theo từng giây. Vì vậy nếu không có tâm lý vững vàng, các nhà đầu tư rất dễ bị mua vào với giá cao nhưng lại phải bán ra khi giá thấp do lo sợ thua lỗ.