Nếu pháp lý thông thoáng hơn thì việc người nước ngoài, Việt kiều mua nhà ở Việt Nam sẽ dễ dàng hơn. Điều này vừa thu hút lượng lớn nguồn vốn, vừa giảm tồn kho phân khúc nhà hạng sang và cao cấp.
Ông Kennth M Atkinson - Chủ tịch Grant Thornton Việt Nam cho biết, có khoảng 100.000 người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam. Con số này lên đến 300.000 người nếu tính cả những người có visa tạm thời 3 tháng. Ông Kennth đánh giá, giá nhà tại Việt Nam rất ổn đối với người nước ngoài. Tuy nhiên, người nước ngoài lại rất khó mua nhà ở Việt Nam. Ông Kennth M Atkinson dẫn chứng, nhiều người châu Âu đến Thái Lan sống và làm việc và đều dễ dàng mua nhà. Bởi vậy, nếu chính sách của Việt Nam tạo điều kiện để người nước ngoài dễ dàng mua nhà hơn, thì đây sẽ là kênh thu hút đầu tư, thu hút du lịch lớn.
Ông Nguyễn Quốc Bảo – Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản TPHCM (HREC) cũng cho biết, tại Singapore, người nước ngoài có thể mua được căn hộ thứ 2. Theo ông Bảo, mỗi năm, Việt Nam thu hút một lượng lớn nguồn vốn FDI. Điều này cho thấy, số lượng người nước ngoài đến làm việc và sinh sống ở Việt Nam không nhỏ, từ đó phát sinh nhu cầu về nhà ở. Ngoài ra, số lượng Việt kiều ở các nước cũng không ít. Hiện có trên 5 triệu người Việt Nam ở nước ngoài. Trong đó, nhiều người đến tuổi nghỉ hưu và có nhiều người có nhu cầu trở về Việt Nam sinh sống. Nếu họ được mua nhà ở Việt Nam thì sẽ hút về lượng lớn dòng tiền. Đây là nguồn vốn tốt cho xã hội.
Theo tính toán của HREC, nếu đáp ứng đủ nhu cầu sở hữu nhà ở của người nước ngoài và Việt kiều sẽ thu về khoảng 1 triệu tỷ đồng. Như vậy, bán nhà cho người nước ngoài, Việt kiều vừa thu hút một lượng lớn nguồn vốn, vừa giải quyết được lượng lớn hàng tồn kho ở phân khúc cao cấp hiện nay.
Phát biểu tại hội thảo nhà ở cho người nước ngoài và Việt kiều do Câu lạc bộ BĐS VN tổ chức, luật sư (LS) Lê Minh Phiếu, Giám đốc Công ty luật LMP, cho biết ông đã tư vấn cho nhiều Việt kiều về VN mua BĐS. Sau rất nhiều vất vả, gian truân cuối cùng họ tìm mua được BĐS, nhưng theo kiểu sang nhượng hợp đồng, không được đứng tên trên sổ hồng. Những rào cản, khó khăn đó xuất phát từ nhiều vấn đề, đặc biệt là pháp lý.
Theo luật Nhà ở hiện hành có 3 đối tượng được sở hữu nhà gồm người VN, người VN định cư ở nước ngoài có quốc tịch VN và người nước ngoài đang làm việc ở VN (sở hữu 50 năm - NV). Trong đó, người VN định cư ở nước ngoài có hai dạng, một là có quốc tịch VN nhưng định cư ở nước ngoài và người có gốc ở VN nhưng không có quốc tịch ở VN. Đối với người có quốc tịch VN nhưng lâu không ở VN nên không còn hộ khẩu vẫn được quyền mua BĐS ở VN. Nhưng Việt kiều có gốc VN, không có hộ chiếu thì phải xin xác nhận là có gốc ở VN mới mua được BĐS. Tuy nhiên, Việt kiều cũng chỉ được mua căn hộ hoặc nhà liền thổ tại các dự án BĐS, không được đứng tên mua nền đất.
"Nhưng cái khó nằm ở chỗ phải tìm được các giấy tờ để chứng minh họ có gốc là người VN. Lúc này xảy ra trường hợp không tìm được giấy tờ chứng minh hoặc thủ tục xin xác nhận rất chậm chạp, phiền toái. Điều này đã làm nản lòng kiều bào khi muốn về VN mua BĐS. Nhiều trường hợp nhờ người thân đứng tên và sau đó đã xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, rất phức tạp", LS Phiếu cho hay.
LS Nguyễn Sơn Tùng, Chủ tịch Công ty luật Legal United Law, thừa nhận người làm luật như ông cũng thấy khó khăn, thấy có nhiều quy trình, thủ tục để Việt kiều có thể sở hữu được BĐS nên nếu Việt kiều tự đi làm sẽ rất bối rối. Bản thân các chủ đầu tư dự án BĐS cũng thấy bối rối vì không biết dự án có được bán cho người nước ngoài hoặc Việt kiều hay không. Bởi danh mục các dự án được bán do Bộ Quốc phòng đưa ra danh sách nhưng cập nhật rất chậm.
Ông Nguyễn Đức Tính, quốc tịch Mỹ, dẫn chứng có trường hợp người bạn ông là Việt kiều Canada nhờ một người em ruột đứng tên mua miếng đất ở H.Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Mới đây người em ruột đột ngột qua đời, người em dâu đã âm thầm đem miếng đất đi bán, với số tiền hơn 4 tỉ đồng và rời khỏi nơi cư trú. Biết được việc này người bạn của ông đã tức tốc bay về VN gửi đơn đến Công an TP.HCM và Công an Đồng Nai tố cáo sự việc.
Bạn ông Tính cũng chứng minh được việc tiền gửi về mua đất cũng như có giấy xác nhận 3 bên nhờ người em đứng tên nhưng thật sự để đi đòi được lại tài sản là cả vấn đề lớn vì người em dâu đã đi khỏi nơi cư trú. "Tình trạng đứng giùm tài sản càng để lâu càng rắc rối. Trong khi đó hiện nay nếu không còn giấy tờ chứng minh nguồn gốc thì việc xác nhận mình là người VN rất khó, và luật chưa có hướng dẫn cụ thể cho từng trường hợp", ông Đức Tính cho hay.